Έξω οι εργολάβοι από τη διαχείριση των απορριμμάτων!

Άρθρο του Βαγγέλη Στογιάννη

Σύμφωνα με το νόμο του Καλλικράτη, ο μέχρι σήμερα φορέας που έχει την ευθύνη για τη διαχείριση των απορριμμάτων της Αττικής, (ο ΕΣΔΚΝΑ – Ενιαίος Σύνδεσμος Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής), πρέπει να αντικατασταθεί από τον Φορέα Διαχείρισης Στερεών Απορριμμάτων (ΦΟΔΣΑ), ο οποίος θα συγκροτηθεί από τους Δήμους των οποίων τα απορρίμματα θα διαχειρίζεται.

Ο ΦΟΔΣΑ θα έπρεπε να έχει συγκροτηθεί και να έχει αντικαταστήσει τον Ενιαίο Σύνδεσμο (ΕΣΔΚΝΑ), ήδη από τις αρχές του 2011. Η καθυστέρηση στις διαδικασίες συγκρότησης του ΦΟΔΣΑ, φαινομενικά ακατανόητη, έχει σαν συνέπεια η διαχείριση να ασκείται ακόμα από τον τυπικά ανύπαρκτο ΕΣΔΚΝΑ.

Γιατί όμως αυτή η καθυστέρηση; Σύμφωνα με δημοσίευμα της «Ελευθεροτυπίας» υπογραφόμενο από τον Άρη Χατζηγεωργίου στις 2-11-2011, τα Υπουργεία Εσωτερικών και Περιβάλλοντος, επαναφέρουν ένα σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος, σύμφωνα με το οποίο τη διαχείριση των απορριμμάτων της Αττικής, θα αναλάβει Ανώνυμη Εταιρεία που αρχικά θα ανήκει στο Δημόσιο.

Αυτή η εταιρεία θα κάνει προσλήψεις εκτός ΑΣΕΠ (είναι φανερό τι μέλλον περιμένει τους σημερινούς εργαζόμενους στην καθαριότητα) και σύμφωνα με το δημοσίευμα, «θα συνεργαστεί με τον παραχωρησιούχο εργολάβο (ιδιώτη διαχειριστή) μέσω άλλης εταιρείας ειδικού σκοπού. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες το θέμα μελέτησαν πρόσφατα ο ΥΠΕΚΑ Γ. Παπακωνσταντίνου με τον Υφυπουργό Εσωτερικών ώστε να μεθοδευτεί το ξεπέρασμα των εμποδίων που υπάρχουν από τις ισχύουσες νομικές ρυθμίσεις».

Στην ουσία μιλάμε για «δημόσια» εταιρία, η οποία θα «συνεργάζεται» με ιδιώτες – εργολάβους. Πρόκειται απλά για την προσπάθεια της κυβέρνησης να ιδιωτικοποιήσει πλήρως τα απορρίμματα, από την αποκομιδή, μέχρι τη διαχείριση και την τελική διάθεση.

Βάσει του σχεδιασμού που περιλαμβάνεται στο σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος φαίνεται πως όλα αυτά γίνονται, ώστε οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές να αναλάβουν την κατασκευή και λειτουργία τεσσάρων νέων εργοστασίων επεξεργασίας απορριμμάτων, δύο στη Φυλή, ένα στην Κερατέα και ένα στο Γραμματικό, συνολικής δυναμικότητας 1.355.000 τόνων σκουπιδιών, αλλά και τριών μονάδων κομποστοποίησης 160.000 τόνων. Αυτά μαζί με τη δυναμικότητα του Εργοστασίου Μηχανικής Ανακύκλωσης (ΕΜΑΚ) που ήδη λειτουργεί στη Φυλή (400.000 τόνοι) αφορούν την επεξεργασία 1.915.000 τόνων από τους συνολικά 2.200.000 τόνους απορριμμάτων της Αττικής, σε τερατώδεις ιδιωτικές κεντρικές εγκαταστάσεις.

Πέρα από την τεράστια επιβάρυνση στο περιβάλλον και την υγεία των κατοίκων ολόκληρου του λεκανοπεδίου, αυτή η επεξεργασία υπολογίζεται ότι θα εκτινάξει άμεσα το κόστος διαχείρισης από τα 45€ τον τόνο σήμερα, στα 90-110€ τον τόνο, υπερδιπλασιάζοντας τη σχετική φορολογία (δημοτικά τέλη καθαριότητας).

Το εξωφρενικό είναι πως το κόστος αυτό αφορά μόνον την επεξεργασία σε εργοστάσια με προκρινόμενη τεχνολογία τη μέθοδο της βιοξήρανσης (προωθείται από τον όμιλο Μπόμπολα). Το προϊόν των εργοστασίων αυτών μαζί με αυτό του υφισταμένου ΕΜΑΚ είναι το διαβόητο δευτερογενές καύσιμο (SRF/RDF), για το οποίο κανείς δε λέει πού, πώς και με ποιες τραγικές συνέπειες θα καίγεται. Και βέβαια κανείς δε λέει ποιο θα είναι (σε φόρους) το λειτουργικό και κατασκευαστικό κόστος των εργοστασίων καύσης που θα το καταναλίσκουν.

Απέναντι σε αυτή την προσπάθεια μετατροπής των σκουπιδιών σε καρκινογόνα καύσιμα, που θα αποδίδουν τεράστια κέρδη για τους εργολάβους που θα μπουν στο πάρτι της διαχείρισης, το περιβαλλοντικό κίνημα οργανώνεται και προετοιμάζει τόσο την αντίσταση, όσο και τις αντιπροτάσεις του.

Ήδη, τοπικές επιτροπές των περιοχών στις οποίες σχεδιάζεται να χωροθετηθούν τα νέα εργοστάσια, αλλά και περιβαλλοντικές και τοπικές κινήσεις άλλων περιοχών, συντονίζουν τις δράσεις τους γύρω από μια αντιπρόταση που καθιστά ασύμφορη την εμπλοκή των ιδιωτών - εργολάβων. Μια αντιπρόταση που απαιτεί εδώ και τώρα την αποκέντρωση της διαχείρισης των απορριμμάτων σε μικρές εγκαταστάσεις ολοκληρωμένης διαχείρισης που θα λειτουργούν υπό συνθήκες κοινωνικού και εργατικού ελέγχου σε επίπεδο Δήμων ή ομάδων Δήμων.

Πολύτιμοι σύμμαχοι σε μια τέτοια προσπάθεια θα μπορούσαν να αποδειχτούν οι εργαζόμενοι στην καθαριότητα, που όλο το τελευταίο διάστημα έδωσαν μια τεράστια μάχη ενάντια στην είσοδο ιδιωτών στην αποκομιδή των σκουπιδιών και εξακολουθούν να δίνουν σημαντικούς αγώνες για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας τους.

Εξάλλου, η εφαρμογή της αποκεντρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων σε μικρές εγκαταστάσεις, μπορεί όχι μόνο να εξασφαλίσει τις υπάρχουσες θέσεις εργασίας, αλλά και να δημιουργήσει πολύ περισσότερες.